Rusya'nın Artan Bölgesel Borçları Ülkedeki İstikrarı Tehdit Ediyor.
Stratfor, Küresel İstihbarat sitesinden tercüme edilmiştir.
Özet:
2009 mali krizinden beri Kremlin; merkezdeki federal yönetimi, göreceli olarak küçük bütçe açıkları ve yüksek para rezervleri ile sağlıklı tutabilmek için, ekonominin çöküntüsünün yükünü, Rusya'nın bölgesel yönetimlerine yükledi. Fakat şimdi Rusya'nın bölgesel yönetimlerinden çoğunun borçları o kadar yükseldi ki bu durum federal hükumet ve büyük bankalar için giderek daha tehlikeli bir hale geliyor ve yakın bir zamanda bu durum artık yönetilemez hale gelebilir.
Özet:
2009 mali krizinden beri Kremlin; merkezdeki federal yönetimi, göreceli olarak küçük bütçe açıkları ve yüksek para rezervleri ile sağlıklı tutabilmek için, ekonominin çöküntüsünün yükünü, Rusya'nın bölgesel yönetimlerine yükledi. Fakat şimdi Rusya'nın bölgesel yönetimlerinden çoğunun borçları o kadar yükseldi ki bu durum federal hükumet ve büyük bankalar için giderek daha tehlikeli bir hale geliyor ve yakın bir zamanda bu durum artık yönetilemez hale gelebilir.
Analiz:
Rusya o kadar geniş bir ülke ki Kremlin ülkedeki her bölgeyi doğrudan yönetmek için yeterli kaynaklara sahip değildir. Şu anda Rusya; oblast, cumhuriyet, krais, federal şehir ve otonom okrug gibi isimler altında çok değişik şekil ve büyüklükte 83 bölgeye bölünmüş durumdadır. Tarihi olarak Kremlin; bölgesel liderlere (belediye başkanları, valiler, başkan veya cumhurbaşkanları), kremline bağlılıklarını ve ülke için istikrarlı kalmalarını garanti etmek için kendi bölgelerini yönetme yetkisi vermektedir.
Bununla birlikte Kremlin sürekli olarak bölgeler üzerindeki hakimiyetine önem vermiştir. Tarih boyunca, Federal hükumetin her bölgenin bağlılığını sağlayabilme yeteneği sık sık test edilmiştir. Örneğin; Sovyetler Birliğinin yıkılmasından sonra, düzinelerce bölge, aradaki bağları kırmayı denemiş Çeçenistan gibi bu girişimlerden bazıları da savaşla sonuçlanmıştır.
Merkezi hükumetin bölgeler üzerindeki kontrolü 1998'deki devasa ekonomik kriz zamanında ortadan kalkmıştı. Bölgesel liderlerin çoğu, kendi bölgelerinin hayatta kalmalarını sağlamak için federal hükumete meydan okudular. Bu, Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının ardından, ikinci bölgesel kırılma idi ve bu tavır ekonomik çöküşün yarattığı kaos ile ilgili bir durumdu.Bu sebeple şu anda bölgelerde büyüyen ekonomik kriz de Kremlin için büyük bir endişe konusu olacaktır.
Rusya o kadar geniş bir ülke ki Kremlin ülkedeki her bölgeyi doğrudan yönetmek için yeterli kaynaklara sahip değildir. Şu anda Rusya; oblast, cumhuriyet, krais, federal şehir ve otonom okrug gibi isimler altında çok değişik şekil ve büyüklükte 83 bölgeye bölünmüş durumdadır. Tarihi olarak Kremlin; bölgesel liderlere (belediye başkanları, valiler, başkan veya cumhurbaşkanları), kremline bağlılıklarını ve ülke için istikrarlı kalmalarını garanti etmek için kendi bölgelerini yönetme yetkisi vermektedir.
Bununla birlikte Kremlin sürekli olarak bölgeler üzerindeki hakimiyetine önem vermiştir. Tarih boyunca, Federal hükumetin her bölgenin bağlılığını sağlayabilme yeteneği sık sık test edilmiştir. Örneğin; Sovyetler Birliğinin yıkılmasından sonra, düzinelerce bölge, aradaki bağları kırmayı denemiş Çeçenistan gibi bu girişimlerden bazıları da savaşla sonuçlanmıştır.
Merkezi hükumetin bölgeler üzerindeki kontrolü 1998'deki devasa ekonomik kriz zamanında ortadan kalkmıştı. Bölgesel liderlerin çoğu, kendi bölgelerinin hayatta kalmalarını sağlamak için federal hükumete meydan okudular. Bu, Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının ardından, ikinci bölgesel kırılma idi ve bu tavır ekonomik çöküşün yarattığı kaos ile ilgili bir durumdu.Bu sebeple şu anda bölgelerde büyüyen ekonomik kriz de Kremlin için büyük bir endişe konusu olacaktır.
Bölgelerin Mercek Altına Alınan Borçları
Rusya'nın bölgesel hükumetlerinin çoğunun her zaman bir miktar borcu olmuştur. Fakat, bölgelerin kaynaklarına dayanan ihracat gelirleri 1998 krizine kadar bu borçları genellikle yönetilebilir kılmaktaydı. Bununla birlikte, 2008-2009 finansal krizinden beri bölgelerin çoğunun borçları yüzde yüz oranında arttı. 2010 yılında 35 milyar dolar olan toplam borçların, 2014 yılında 78 milyar dolara yükseleceği tahmin edilmektedir. Standard & Poor's da, bu borçların 2015 yılında 103 milyar dolara yükseleceğini tahmin ettiğini açıklamıştır. Rusya'nın, federal bölgesel yönetimlerin borçları da dahil, toplam borcu şu anda 300 milyar dolar civarındadır. Bu rakam Rusya'nın toplam yurt için gayrisafi hasılasının yüzde 14'üne tekabül etmektedir. Bu miktar Rusya gibi çok geniş bir ülke için küçük bir miktardır, fakat buradaki sorun borçların çoğunun merkezi hükumet kadar borç ödeme yeteneği/kaynağı bulunmayan bölgesel yönetimlerde toplanmasıdır.
Standard & Poor's'un hesaplamalarına göre 2015'e kadar Rusya'daki 83 bölgesel birimin sadece 20'si bütçe fazlası verecek veya makul bir bütçe açığını koruyabilecektir. Bu durum diğer 63 bölgeyi federal hükumetin kurtarma operasyonuna ihtiyaç duymaya mecbur olma riski ile karşı karşıya bırakacak veya borçlarını ödeyemez duruma düşeceklerdir.
Şu anda Rusya'nın bölgeleri borçlarını banka kredileri, bonolar ve bütçe kredileri (federal krediler gibi) ile finanse ediyorlar.Her bölge bölgesel bono çıkarmak biçin federal onay almak zorunda, çünkü bölgesel bonolar iş bonoları ve federal bonolar için fazladan ticari rekabet yaratıyor. Bölgesel yönetimlerin banka kredilerinin çoğu daha yüksek bir faiz oranına sahip ve kısa vadeli (çoğu 2 ila 5 yıl arasında) borçlar. Federal krediler çok daha düşük faiz oranlarıyla gelmekte ve geri ödeme takvimleri (çoğunlukla 5 ila 20 yıl süreli) daha uzun süreli olmakta, bu yüzden federal krediler ve borçlar federal hükumet için verimsiz olsa da yerel hükumetler için çok daha cazip olmaktadır.Bu sebeple bölgeler için federal kredi ve borç verme işlemleri durduruldu, başlangıçta Moskova, bölgelere 2013 yılında 4.8 milyar dolarlık yeni bir kredi vereceğini söyledi fakat kendi bütçe kesintileri yüzünden bunu 2.4 milyar dolara indirdi. Bu, dramatik azalma yerel hükumetlerin borç artışlarının da sebeplerinden biridir.
Ekonomik Durgunluk
Bölgesel borçların artışına sebep olan diğer bir faktör de, 2009 finansal krizinden beri Rusya'yı sarsan ve giderek artan ekonomik durgunluk ve krizin ardından Rusya'yı krizden çıkarmak için alınan tedbirlerdir. Yüksek enerji fiyatlarına rağmen Rusya'nın gayrisafi milli hasılasındaki artış hızı dramatik olarak yavaşladı ve yılbaşında Kremlin tarafından yüzde 3-4 oranında bir büyüme planlanmasına rağmen 2013 yılında büyüme oranı yüzde 1.5'e geriledi. Bu durum genellikle 2000'lerin ortalarında Rusya'da görülen yüzde 7-8 oranındaki büyüme ile karşılaştırılmaktadır. Çoğu analist şimdi Rusya'nın büyüme hızını pozitifte tutmasının tek sebebinin federal bütçenin yüzde 20-25'ini oluşturan yüksek enerji gelirleri olduğunu düşünüyor.
Rusya'daki ekonomik durgunluğun birçok sebebi vardır. Bunlardan birincisi; 2013 yılında Rusya'da yatırımların beklenenden düşük olmasıdır. 2012 yılınının ilk 10 ayında gerçekleşen yüzde 9.1 oranındaki yıllık yatırım artışı, 2013'ün aynı dönemi sonunda ay be ay azalarak yüzde 1.8'e geriledi. 2013 yılında özel sektörün başkentten dışarı kaçışı da yüksek oldu. Aynı zamanda, Rusya dışına 2013 yılının ilk dokuz ayında çıkan sermaye miktarı 2012 yılının aynı döneminde gerçekleşen 46 milyar dolarlık sermaye çıkışına göre artarak 48 milyar dolar oldu. Bundan başka, bir yandan Rusya Merkez Bankası konsolidasyona giren 800 adet küçük bankayı kapatmaya başlarken öte yandan Rusya'da şu andaki yatırım eğilimi de çok zayıf duruma geldi. Bu bankaların çoğu bölgesel bankalardı ve bunların kapatılması bölgelere yatırım yapmayı daha az çekici hale getiriyor.
Daha az işbirliği içinde borçlanma ve metal sektörü gibi çoğu alanda talepte meydana gelen daralma yatırımların giderek azalması, daha az sanayi üretimine sebep olmaktadır. 2013 yılının ilk 10 ayında, 2012 yılındaki yüzde 2.8'lik büyümeyle karşılaştırıldığındasanayi üretim artışı dip yaptı. Rusya'da endüstri bölgelere yayılmış durumdadır, bazı bölgelerde endüstri üretimi bölge gelirinin tamamına yakınını sağlamaktadır. 2013 yılında, Komi ve Barent te dahil, 31 Rusya bölgesi, sanayi üretiminde negatif büyüme oranlarına düştüler. Bu durum 2014'te daha da kötü olabilir, çünkü birçok metal devi düşük fiyatlar ve talep azlığı sebebiyle fabrikalarını kapatmayı planlıyor. Mesela, dünyanın en büyük aliminyum üreticisi Rusal, Volgagrad, Karelia, Leningrad ve Urallardaki 5 fabrikasını kapatıyor ve on binlerce çalışanını işten çıkarıyor.
Federal Yükümlülükler
Bölgelerin artan borçlarına sebep olan diğer bir faktör de federal hükumete karşı olan ve giderek külfetli hale gelen yükümlülüklerdir. Belirli bir bölgedeki gelire baktığımızda, bu gelirin sadece yüzde 37'si elde edildiği bölgede kalmakta ve kalanı federal hükumete gitmektedir. Federal hükumet bu gelirlerin bir kısmını devlet destekleri ve hükumet içi transferler şeklinde tekrar bölgelere harcamakta fakat bu oran da yüzde 20'yi geçmemektedir. Kremlin'in bölgelerden aldığı gelir oranı geçen üç yıl içinde yüzde 12 arttı (vergilerde artış ve desteklerde azalış olarak) ve böylece bölgelere işleri yürütebilmek için giderek az kaynak bırakılmış oldu.
Bundan başka, Vilademir Putin'in 2011 yılında 3'üncü defa başkanlığa seçildiğinde yayınladığı bir başkanlık bildirisine karşı da bölgelerden itirazlar yükselmektedir. Putin, bölgesel hükumetlere, yapmaları için; 2014 yılına kadar tüm harap evleri tamir ettirmeleri, bölge ve belediye personel maaşlarını 2014 yılına kadar yüzde 7-10 oranında, 2015 yılında ise ilave olarak yüzde 10 oranında artırmaları gibi bir seri görevler emretti. Bölgeler bunlara, federal hükumet bu projeler için bölgelere yardım etmediği için, ''fonlanmamış (parası verilmemiş) emirler'' diyorlar. Şimdiden Kremlin eski evlerin yerine yenilerinin yapılması projesini bölgelerde para yokluğu yüzünden 2016 yılına kadar ertelemek zorunda kaldı, fakat maaş artışı projesi değişmedi ve bunun bölgelere maliyetinin gelecek iki yıl için 56.6 milyar dolardan fazla olacağı hesaplanmaktadır.
Rusya'nın bölgesel hükumetlerinin çoğunun her zaman bir miktar borcu olmuştur. Fakat, bölgelerin kaynaklarına dayanan ihracat gelirleri 1998 krizine kadar bu borçları genellikle yönetilebilir kılmaktaydı. Bununla birlikte, 2008-2009 finansal krizinden beri bölgelerin çoğunun borçları yüzde yüz oranında arttı. 2010 yılında 35 milyar dolar olan toplam borçların, 2014 yılında 78 milyar dolara yükseleceği tahmin edilmektedir. Standard & Poor's da, bu borçların 2015 yılında 103 milyar dolara yükseleceğini tahmin ettiğini açıklamıştır. Rusya'nın, federal bölgesel yönetimlerin borçları da dahil, toplam borcu şu anda 300 milyar dolar civarındadır. Bu rakam Rusya'nın toplam yurt için gayrisafi hasılasının yüzde 14'üne tekabül etmektedir. Bu miktar Rusya gibi çok geniş bir ülke için küçük bir miktardır, fakat buradaki sorun borçların çoğunun merkezi hükumet kadar borç ödeme yeteneği/kaynağı bulunmayan bölgesel yönetimlerde toplanmasıdır.
Standard & Poor's'un hesaplamalarına göre 2015'e kadar Rusya'daki 83 bölgesel birimin sadece 20'si bütçe fazlası verecek veya makul bir bütçe açığını koruyabilecektir. Bu durum diğer 63 bölgeyi federal hükumetin kurtarma operasyonuna ihtiyaç duymaya mecbur olma riski ile karşı karşıya bırakacak veya borçlarını ödeyemez duruma düşeceklerdir.
Şu anda Rusya'nın bölgeleri borçlarını banka kredileri, bonolar ve bütçe kredileri (federal krediler gibi) ile finanse ediyorlar.Her bölge bölgesel bono çıkarmak biçin federal onay almak zorunda, çünkü bölgesel bonolar iş bonoları ve federal bonolar için fazladan ticari rekabet yaratıyor. Bölgesel yönetimlerin banka kredilerinin çoğu daha yüksek bir faiz oranına sahip ve kısa vadeli (çoğu 2 ila 5 yıl arasında) borçlar. Federal krediler çok daha düşük faiz oranlarıyla gelmekte ve geri ödeme takvimleri (çoğunlukla 5 ila 20 yıl süreli) daha uzun süreli olmakta, bu yüzden federal krediler ve borçlar federal hükumet için verimsiz olsa da yerel hükumetler için çok daha cazip olmaktadır.Bu sebeple bölgeler için federal kredi ve borç verme işlemleri durduruldu, başlangıçta Moskova, bölgelere 2013 yılında 4.8 milyar dolarlık yeni bir kredi vereceğini söyledi fakat kendi bütçe kesintileri yüzünden bunu 2.4 milyar dolara indirdi. Bu, dramatik azalma yerel hükumetlerin borç artışlarının da sebeplerinden biridir.
Ekonomik Durgunluk
Bölgesel borçların artışına sebep olan diğer bir faktör de, 2009 finansal krizinden beri Rusya'yı sarsan ve giderek artan ekonomik durgunluk ve krizin ardından Rusya'yı krizden çıkarmak için alınan tedbirlerdir. Yüksek enerji fiyatlarına rağmen Rusya'nın gayrisafi milli hasılasındaki artış hızı dramatik olarak yavaşladı ve yılbaşında Kremlin tarafından yüzde 3-4 oranında bir büyüme planlanmasına rağmen 2013 yılında büyüme oranı yüzde 1.5'e geriledi. Bu durum genellikle 2000'lerin ortalarında Rusya'da görülen yüzde 7-8 oranındaki büyüme ile karşılaştırılmaktadır. Çoğu analist şimdi Rusya'nın büyüme hızını pozitifte tutmasının tek sebebinin federal bütçenin yüzde 20-25'ini oluşturan yüksek enerji gelirleri olduğunu düşünüyor.
Rusya'daki ekonomik durgunluğun birçok sebebi vardır. Bunlardan birincisi; 2013 yılında Rusya'da yatırımların beklenenden düşük olmasıdır. 2012 yılınının ilk 10 ayında gerçekleşen yüzde 9.1 oranındaki yıllık yatırım artışı, 2013'ün aynı dönemi sonunda ay be ay azalarak yüzde 1.8'e geriledi. 2013 yılında özel sektörün başkentten dışarı kaçışı da yüksek oldu. Aynı zamanda, Rusya dışına 2013 yılının ilk dokuz ayında çıkan sermaye miktarı 2012 yılının aynı döneminde gerçekleşen 46 milyar dolarlık sermaye çıkışına göre artarak 48 milyar dolar oldu. Bundan başka, bir yandan Rusya Merkez Bankası konsolidasyona giren 800 adet küçük bankayı kapatmaya başlarken öte yandan Rusya'da şu andaki yatırım eğilimi de çok zayıf duruma geldi. Bu bankaların çoğu bölgesel bankalardı ve bunların kapatılması bölgelere yatırım yapmayı daha az çekici hale getiriyor.
Daha az işbirliği içinde borçlanma ve metal sektörü gibi çoğu alanda talepte meydana gelen daralma yatırımların giderek azalması, daha az sanayi üretimine sebep olmaktadır. 2013 yılının ilk 10 ayında, 2012 yılındaki yüzde 2.8'lik büyümeyle karşılaştırıldığındasanayi üretim artışı dip yaptı. Rusya'da endüstri bölgelere yayılmış durumdadır, bazı bölgelerde endüstri üretimi bölge gelirinin tamamına yakınını sağlamaktadır. 2013 yılında, Komi ve Barent te dahil, 31 Rusya bölgesi, sanayi üretiminde negatif büyüme oranlarına düştüler. Bu durum 2014'te daha da kötü olabilir, çünkü birçok metal devi düşük fiyatlar ve talep azlığı sebebiyle fabrikalarını kapatmayı planlıyor. Mesela, dünyanın en büyük aliminyum üreticisi Rusal, Volgagrad, Karelia, Leningrad ve Urallardaki 5 fabrikasını kapatıyor ve on binlerce çalışanını işten çıkarıyor.
Federal Yükümlülükler
Bölgelerin artan borçlarına sebep olan diğer bir faktör de federal hükumete karşı olan ve giderek külfetli hale gelen yükümlülüklerdir. Belirli bir bölgedeki gelire baktığımızda, bu gelirin sadece yüzde 37'si elde edildiği bölgede kalmakta ve kalanı federal hükumete gitmektedir. Federal hükumet bu gelirlerin bir kısmını devlet destekleri ve hükumet içi transferler şeklinde tekrar bölgelere harcamakta fakat bu oran da yüzde 20'yi geçmemektedir. Kremlin'in bölgelerden aldığı gelir oranı geçen üç yıl içinde yüzde 12 arttı (vergilerde artış ve desteklerde azalış olarak) ve böylece bölgelere işleri yürütebilmek için giderek az kaynak bırakılmış oldu.
Bundan başka, Vilademir Putin'in 2011 yılında 3'üncü defa başkanlığa seçildiğinde yayınladığı bir başkanlık bildirisine karşı da bölgelerden itirazlar yükselmektedir. Putin, bölgesel hükumetlere, yapmaları için; 2014 yılına kadar tüm harap evleri tamir ettirmeleri, bölge ve belediye personel maaşlarını 2014 yılına kadar yüzde 7-10 oranında, 2015 yılında ise ilave olarak yüzde 10 oranında artırmaları gibi bir seri görevler emretti. Bölgeler bunlara, federal hükumet bu projeler için bölgelere yardım etmediği için, ''fonlanmamış (parası verilmemiş) emirler'' diyorlar. Şimdiden Kremlin eski evlerin yerine yenilerinin yapılması projesini bölgelerde para yokluğu yüzünden 2016 yılına kadar ertelemek zorunda kaldı, fakat maaş artışı projesi değişmedi ve bunun bölgelere maliyetinin gelecek iki yıl için 56.6 milyar dolardan fazla olacağı hesaplanmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder