YAKIN DÖNEM TARİHİ İLE İLGİLİ ÜNİVERSİTELER TARAFINDAN
YAPILAN DOKTORA ÇALIŞMALARI
Özet
Yakın döneme ait tarih araştırmaları; arşivlerin
çoğunun henüz açılmaması, yazılı resmi kaynakların sınırlılığı, mevcut
kaynakların çok fakat güvenilirliğinin yetersiz oluşu ve günlük siyasi
olaylardan etkilenme riski gibi oldukça önemli sorunlar içermektedir. Bu
sorunlar, üniversitelerde yakın dönemle ilgili olarak yapılan bilimsel tarih araştırmalarını
da etkilemektedir.
Bu araştırmada internet üzerinden, Yükseköğretim Kurumu
(YÖK) Tez Merkezi ana sayfasından,
2000-2014 yılları arasında yapılan ve tarih konularını kapsayan doktora
tezleri taranarak bu tezlerin yakın dönem tarihi ile ilgili olanları incelenmiş
ve buna ait değerlendirmeler yapılmıştır.
Tezlerde incelenen konular 1960 yılı öncesi
dönemi, 1960-2000 dönemi ve 2000-2014 dönemi olarak üç gruba ayrılarak
incelenmiştir. Bu araştırmada özellikle,
1960-2014 yılları arasındaki konularla ilgili tezler detaylı bir şekilde
incelenmiştir.
Araştırma sonucunda; son zamanlarda yakın dönem
tarihine ait konulara ilginin artmakta olduğu ve bu durumun doktora tezlerine
de yansıdığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Tez, Doktora Tezi, YÖK, Yakın Dönem
Tarihi.
Giriş
Tarihin, geçmişle ilgili olduğu herkes tarafından
bilinmekle birlikte, ‘’Tarih nedir?’’ sorusuna verilecek cevap bu kadar basit
değildir. Bu soruya, farklı sahalarda araştırma yapan kişilerin verdiği
cevaplar incelendiğinde, bunların birbirlerinden çok farklı tarih tanımları
yaptıkları görülmektedir.
Bununla birlikte, tarih disiplini dışındaki
konularla ilgili kişilerin yaptıkları değişik tanımlamaları bir yana koyarsak,
günümüz tarihçileri, tarihin ne olduğu ve kapsamı konusunda aşağı yukarı aynı
fikirdedirler: ‘’Tarih, geçmiş üzerine
yapılan araştırmadır. Geçmiş zamandaki insan tecrübesinin tamamı tarihin
konusudur.’’[1]
Tarih, geçmiş dönem üzerine yapılan araştırma
olarak tanımlanınca, bu geçmişin ne kadar geriden başlayacağı ve ne zamana
kadar devam edeceği sorusu, yani tarihin dönemlere ayrılması sorunu ortaya
çıkmaktadır. Bilindiği gibi, bazı araştırmacılar bu tür bir ayrıma karşı çıksa
da, günümüzde tarih; Eski, Orta ve Modern çağlar gibi dönemlere ayrılarak araştırılmakta
ve öğretilmektedir.
Tarihin günümüze ne kadar yaklaşacağı konusuna
gelince, burada tarihin belli dönemlere ayrılmasına göre oldukça önemli bazı yeni
sorunlar ortaya çıkmaktadır. Her şeyden önce, ‘’yakın dönem tarihi’’ diye yeni bir kavramla karşılaşılmaktadır. O
zaman da; ‘’Yakın dönem tarihi nedir?’’, ‘’Ne zaman başlayıp ne zaman sona
ermektedir?’’ gibi cevaplanması gereken bazı başka sorular ortaya çıkmaktadır.
Yakın dönem tarihi hakkında fikir yürüten bazı
araştırmacılara göre yakın dönem; 19. Yüzyıl sonunda başlayan ve 20. Yüzyıl
boyunca devam eden sanayi devrimi, basının yaygınlaşması ve sosyalizmin
yükselişi gibi olayların başlangıcından başlatılmaktadır. Öte yandan diğer bir
görüşe göre yakın dönem; insanların hatırladığı geçmiş bir dönemden
başlamaktadır. Bu görüşte olanlar; İngiltere’de II. Dünya Savaşı’nı, Almanya’da
Nazi döneminin başlangıcını, Rusya’da 1917 Ekim devrimini yakın dönem
başlangıcı olarak kabul etmektedir. Bu dönem, Türkiye açısından, Cumhuriyet’in
kuruluşuna kadar götürülmektedir.
Bu durum herkesin üzerinde hemfikir olabileceği
bir tanım kabul etmeyi oldukça zorlaştırmaktadır. Ancak, kendisinden önceki ve
sonraki dönemlerden ayıran olayların belirlenmesi, yakın dönem tarihinin
ilgilendiği zaman aralığını da belirlemek için bir tutamak olabilir. Böylece,
esas alınan bu zaman aralığı ve bu aralığın kendine has nitelikleri yakın dönem
tarihinin başlangıç ve bitişini belirlemek için kullanılabilir. Görüldüğü gibi yakın
dönemi kapsayan makul bir zaman dilimi belirlemek imkânsız değildir.
Yakın tarihin başlangıç tarihini belirlemek
sorunlu görünse de bu dönemin bitiş tarihini belirlemek biraz daha kolaydır.
Yakın dönemin bitiş tarihini düne kadar uzatmak mümkündür. Çünkü yukarıda da
belirtildiği gibi yakın dönem tarihinin ilgilendiği olaylar oluşum halindedir
veya oluşumunu henüz tamamlamamıştır.
Yakın dönem tarihinin tanımlanması konusundaki problemlerden
genel olarak bahsettikten sonra, şimdi de bu dönemle ilgili araştırmalar yapan
yakın dönem tarihçisinin karşılaştığı temel zorluklardan kısaca bahsetmekte
fayda olduğu değerlendirilmektedir.
Yakın dönem tarihçisinin karşılaştığı ilk ve en
büyük sorun, yaşadığı dönemin getirdiği şartların içine gömülerek sübjektif
olma ihtimalidir. Gerçi tarihçinin yazdığı çalışmalar, hangi döneme ait olursa
olsun, bir miktar sübjektif olmaktan kurtulamaz. Ancak burada önemli olan
sübjektifliğin derecesidir. Eğer yakın dönem tarihçisi, yaşadığı dönemin siyasi
atmosferinin farkında olursa, en az gerçek tarihçi kadar, bu tesirlerin
tuzağına düşmekten kaçınabilir.
Yakın dönem tarihçisinin objektif bir şekilde
yazma konusunda problem yaşamasının önemli bir sebebi de olaya karışan
şahısların hala hayatta olmalarıdır. Hele bu şahıslar iktidarda ise kaçınılmaz
bir şekilde daha çok onları övmeye yönelik bir tarih yazılacaktır. Öte yandan
muhaliflerin yazıları da sadece onları eleştiriye yönelik olacaktır.
Bu anlamda, Türkiye’deki üniversitelerde yakın dönem
tarihi ile ilgili bilimsel araştırmalar yapmanın bazı başka sakıncaları da bulunmaktadır.
Bunlardan en önemlisi de yakın dönem tarihi ile ilgili araştırmaların her zaman
siyasi bir malzeme olarak kullanılması olasılığıdır. Yakın dönem tarihi
araştırmaları iç siyaset malzemesi yapılacağından bu konularda yapılacak
çalışmalar her zaman belli bir risk taşımaktadır.[2]
Yakın dönem tarihçisi için önemli bir sorun da;
eğer tarihçi kendi şahit olduğu olayları yazıyorsa kaçınılmaz olarak kendisinin
de olayların içinde yaşıyor olmasıdır. Bunun aksine geçmiş dönem tarihçisi
bütünüyle başkasının şahitliğine tabidir. Dolayısıyla bunlar hakkında kendi
eleştirel bakış açısını getirebilir.
Bu durum yakın dönem tarihçisi açısından büyük bir
dezavantaj olarak görülebilir. Çünkü tarihçinin kendi hatıralarının bağımsız
bir değerlendirmesini yapması oldukça zordur. Ancak bu durum, diğer bir yönüyle
bir avantaj olarak ta değerlendirilebilir. Çünkü tarihçi olayların içinde
yaşadığından, halkın genel tutum ve düşüncelerini daha doğru bir şekilde yansıtabilir.
Bu açıdan bakıldığında yakın dönem tarihçisinin, olaylardan tecrit olamama
konusu kendi başına objektifliğe engel değildir. Objektifliğe engel olan temel husus,
bu kişilerde bulunması muhtemel olan önyargılardır.
Diğer önemli bir husus ta, tarihçilerin genel
olarak, en azından arşivlerin açılma süresi olan 30 yıl geçmeden tarih
yazılamayacağına inanmalarıdır. Tarihçiler genel olarak, arşiv belgeleri
olmadan yazılacak tarihin, henüz oluşum halinde olması sebebiyle, olayların kısa
ve orta vadedeki sonuçlarını ortaya çıkarmayacağını ve bu şekilde yazılacak
tarihin geçici olacağını düşünmektedirler.
Fakat tüm bu zorluklara rağmen, popüler düzeyde
tarih okuyucuları yakın dönem tarihine daha fazla ilgi duyduğundan bu durum; gerek
tarihçi, gerekse tarihçi olmayıp ta tarihi konularda araştırmalar yapan yazarlar
tarafından yakın tarih araştırmalarına ve yazımına olan ilgiyi gün geçtikçe
artırmaktadır.
Bu araştırmada, bu durumun, üniversitelerde
yapılan bilimsel araştırmalara nasıl yansıdığı ortaya çıkarılmaya
çalışılacaktır. Araştırmada, Türkiye’de yakın dönem tarihi için belirli bir
tarih tespit etmek gibi bir maksat güdülmemektedir. Bununla birlikte, hem Türkiye’nin
içyapısında köklü bazı değişimlerin başlangıcı ve hem de dünyada küreselleşme,
bilgisayar teknolojisi, internet ve iletişimin gelişmesinin altyapısının
başlangıcı olarak kabul edilebilecek olan 1960 yılı araştırmada başlangıç yılı
olarak alınmıştır.
Bu araştırmada; Türkiye’de,
üniversitelerin yaptığı bilimsel araştırmalarda, yakın dönem tarihi konularında
araştırma yapılıp yapılmadığı, yapıyorlarsa bu araştırmaların hangi dönemlerde
yoğunlaştığı, hangi üniversitelerin bu konuya daha fazla ağırlık verdikleri, tarih
bölümlerinin, olayların geçmesinden ne kadar zaman sonra olaylar hakkında
araştırma yaptıkları gibi hususlar incelenerek bu konularla ilgili sonuçlara
gidilmeye çalışılacaktır.
Araştırmada, bilimsel özelliği
daha fazla olduğu ve daha detaylı incelemeler ihtiva ettiği için, Türkiye
üniversitelerinde yapılan doktora tezleri esas alınacaktır. Araştırma
yapılırken; 2000 yılından 2014 yılına kadar yapılan doktora tezleri dikkate
alınarak, bu tezler 1960 yılından önceki dönemi kapsayan konular, 1960-2000 yılları
arasındaki dönemi kapsayan konular ve 2000-2014 yılları arasındaki dönemi
kapsayan konular olarak üçe ayrılacaktır. Araştırmada, YÖK Ulusal Tez Merkezi
verileri esas alınacaktır.[3]
1. İncelemede Temel Alınan Hususlar.
Araştırmaya YÖK Ulusal Tez
Merkezi ana sayfasında, ‘’gelişmiş tarama’’ seçeneğine girilerek ‘’aranacak kelime(ler)’’ bölümüne
sırasıyla; TARİH veya İNKILAP TARİHİ veya CUMHURİYET TARİHİ, ‘’aranacak alan’’ bölümüne
sırasıyla; konu, konu, konu, ‘’arama tipi’’ bölümüne sırasıyla; içinde
geçsin, içinde geçsin, içinde geçsin, ‘’yıl’’ bölümüne; 2000<=yıl<=2014, ‘’tez türü’’ bölümüne; ‘’doktora’’ yazılmış,
izin durumu, üniversite ve dil bölümlerine herhangi bir şey yazılmadan alttaki ‘’bul’’ seçeneğine
basılmıştır.[4]
İşlem 4.11.2014 tarihinde
yapılmış ve içinde belirttiğimiz kelimeler geçen 1658 doktora tezinin sisteme
kayıtlı olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra bu tezler tek tek incelenerek;
1960 yılı öncesindeki olayları kapsayan, 1960-2000 yılları arasındaki olayları
kapsayan ve 2000-2014 yılları arasındaki olayları kapsayan konular olarak
ayırılmıştır.[5]
Ayırma işleminde, tezlerin
incelediği konuların başlangıç tarihi değil bitiş tarihi esas alınmıştır. Daha
önceki bir tarihte başlayıp 1960 yılında sona eren konular 1960 yılı öncesi
dönemine ve daha önceki bir tarihte başlayıp 2000 yılında biten konular
1960-2000 dönemine dâhil edilmiştir. Araştırma dönemi, belirtilen yılların
(1960-2000 ve 2000-2014 yılları) başlangıcından bir yıl sonra bile sona ermiş
ise, eğer o yılın olayları da inceleniyorsa, bu tezlerin bir üst döneme ait
olduğu kabul edilmiştir. Örneğin 1920’lerde başlayıp 1961 yılındaki olayları da
inceleyen tezler 1960-2000 dönemi grubuna dâhil edilmiştir.
Fakat biyografi incelemeleri
ve bazı kişilerin belirli konulardaki faaliyetlerinin veya düşüncelerinin
incelendiği konularda, incelenen kişinin söz konusu faaliyetleri esas olarak
önceki dönemde gerçekleşmişse, bu kişilerin ölüm tarihleri, belirtilen
tarihleri geçmiş olsa bile bir önceki döneme dâhil edilmiştir. Örneğin; ‘’Fatin
Rüştü Zorlu’nun Hayatı ve Siyasi Faaliyetleri’’ konulu bir tez, bu kişi 1961
yılında ölmüş olmasına rağmen incelenen konu esas olarak 1960 yılı öncesinde
meydana geldiğinden, 1960 öncesi döneme dâhil edilmiştir.
2. Verilerin İncelenmesi.
Tespit edilen 1658 tez teker
teker incelendiğinde bu tezlerin; 1454 tanesinin 1960 yılı öncesi dönemi, 92
tanesinin 1960-2000 yılları arasındaki dönemi, 112 tanesinin de 2000-2014
tarihleri arasındaki dönemi incelediği belirlenmiştir.
İnceleme konumuzu ilgilendiren
1960-2014 arasındaki dönemi kapsayan konularda tez miktarlarının üniversitelere
göre dağılımı, 1960-2000, 2000-2014 ve toplam olarak aşağıdaki Tablo 1 ve Grafik
1’de sunulmuştur.
Üniversitelere göre hazırlanan
tez miktarı
|
||||
Sıra No.
|
Üniversite
|
1960-2000
|
2000-2014
|
Toplam
|
1
|
Ankara Üniversitesi
|
18
|
18
|
36
|
2
|
Gazi Üniversitesi
|
7
|
28
|
35
|
3
|
Marmara Üniversitesi
|
11
|
15
|
26
|
4
|
Dokuz Eylül Üniversitesi
|
10
|
8
|
18
|
5
|
Hacettepe Üniversitesi
|
10
|
7
|
17
|
6
|
İstanbul Üniversitesi
|
8
|
9
|
17
|
7
|
Boğaziçi Üniversitesi
|
6
|
5
|
11
|
8
|
Fırat Üniversitesi
|
5
|
1
|
6
|
9
|
Atatürk Üniversitesi
|
3
|
2
|
5
|
10
|
Erciyes Üniversitesi
|
3
|
1
|
4
|
11
|
Mimar Sinan Güzel Sanatlar
Üniversitesi
|
0
|
4
|
4
|
12
|
Ege Üniversitesi
|
3
|
0
|
3
|
13
|
İstanbul Teknik Üniversitesi
|
0
|
3
|
3
|
14
|
Selçuk Üniversitesi
|
0
|
3
|
3
|
15
|
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
|
1
|
1
|
2
|
16
|
Süleyman Demirel Üniversitesi
|
1
|
1
|
2
|
17
|
Yıldız Teknik Üniversitesi
|
1
|
1
|
2
|
18
|
Bilkent Üniversitesi
|
2
|
0
|
2
|
19
|
Uludağ Üniversitesi
|
1
|
1
|
2
|
20
|
Cumhuriyet Üniversitesi
|
1
|
0
|
1
|
21
|
İnönü Üniversitesi
|
1
|
0
|
1
|
22
|
Harp Akademileri Komutanlığı
|
0
|
1
|
1
|
23
|
Sakarya Üniversitesi
|
0
|
1
|
1
|
24
|
Anadolu Üniversitesi
|
0
|
1
|
1
|
25
|
İzmir Yüksek Teknoloji
Enstitüsü
|
0
|
1
|
1
|
TOPLAM
|
92
|
112
|
204
|
|
Tablo
1:Üniversitelere göre belirlenen dönemlerde hazırlanan doktora tezi miktarı.
Tablo 1'e bakıldığında, incelediğimiz
dönemleri (1960-2000 ve 2000-2014 dönemleri toplamı) kapsayan en fazla doktora
tezinin sırasıyla; Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Marmara
Üniversitesi tarafından hazırlandığı görülmektedir.
İlk dönemle ilgili olarak yapılan 92 doktora tezine
karşılık ikinci dönemde 112 tez yapılmış yani tezlerin yapılma tarihlerine
yaklaştıkça tez miktarında bir artış ortaya çıkmıştır.
Toplam 1658 tez arasında 1960-2014 yılları arasını
kapsayan dönem içinde yapılan tez miktarının toplamı ise 204 adettir. Bu da
toplam tez miktarının yaklaşık %12,3’tür.
İncelenen dönemlere göre hazırlanan tez miktarları
Tablo 2'de sunulmuştur.
İncelenen Dönemler İçinde
Yıllara Göre Hazırlanan Tez Miktarları
|
|||||
Hzr. Yılı
|
…-1960
|
1960-2000
|
2000-2014
|
1960-2014 Toplam
|
Genel Toplam
|
2000
|
41
|
4
|
1
|
5
|
46
|
2001
|
54
|
1
|
0
|
1
|
55
|
2002
|
87
|
6
|
2
|
8
|
95
|
2003
|
88
|
3
|
3
|
6
|
94
|
2004
|
78
|
4
|
2
|
6
|
84
|
2005
|
70
|
5
|
4
|
9
|
79
|
2006
|
78
|
9
|
9
|
18
|
96
|
2007
|
113
|
8
|
19
|
27
|
140
|
2008
|
87
|
7
|
12
|
19
|
106
|
2009
|
102
|
3
|
9
|
12
|
114
|
2010
|
144
|
5
|
12
|
17
|
161
|
2011
|
148
|
11
|
13
|
24
|
172
|
2012
|
154
|
12
|
9
|
21
|
175
|
2013
|
159
|
8
|
14
|
22
|
181
|
2014
|
51
|
6
|
3
|
9
|
60
|
Toplam
|
1454
|
92
|
112
|
204
|
1658
|
Tablo
2:İncelenen dönemlerle ilgili yıllara göre hazırlanan tez miktarı.
Yıllara göre hazırlanan tez
miktarı tablosu ve grafiği incelendiğinde; 2000 yılından 2014 yılına gelindikçe
hazırlanan toplam tez miktarına paralel olarak 1960-2014 yılları arasındaki
dönemi inceleyen tez miktarında da bir artış olduğu görülmektedir.
2000 yılında hazırlanan toplam
tez miktarı 46 iken 2013 yılında hazırlanan toplam tez miktarı 181 olmuş, buna
karşılık 1960-2013 yılları arasındaki dönemi inceleyen konulara ait yıllık tez
miktarı 2000 yılında 5 iken 2013 yılında 22’ye yükselmiştir. Yani, 2013 yılında
yapılan toplam tez miktarı (181 tez), 2000 yılında yapılan toplam tez miktarına
(46 tez) göre 3,9 kat artmış, öte yandan 1960-2013 yılları arasındaki döneme
ait konuları inceleyen tezlerde 2000 yılında hazırlanan 5 tez, 4,4 kat artarak
2013 yılında 22 teze ulaşmıştır.
Burada yapılan
karşılaştırmalarda, 2014 yılı henüz sona ermediğinden, üniversitelerde
hazırlanan tüm tezlerin henüz hazırlanmadığı ve hazırlananların bir kısmının da
YÖK Tez Tarama Sistemine kaydedilmediği düşünülerek, karşılaştırmaya esas
olarak 2013 yılı verileri alınmıştır.
Aşağıdaki Tablo 3’te hazırlanan tezlerin bilimsel dallara göre dağılımı sunulmuştur.
Hazırlanan
Tezlerin Bilimsel Dallara Göre Dağılımı
|
||||
Sıra No.
|
Fakülte/Bölüm
|
1960-2000
|
2000-2014
|
Toplam
|
1
|
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
|
38
|
23
|
61
|
2
|
Tarih
|
22
|
14
|
36
|
3
|
Cumhuriyet Tarihi
|
16
|
13
|
29
|
4
|
Eğitim-Öğretim
|
0
|
25
|
25
|
5
|
Sosyoloji-Sosyal
Bilimler
|
8
|
4
|
12
|
6
|
Siyasi Tarih ve
Uluslararası İlişkiler
|
1
|
8
|
9
|
7
|
İslam Tarihi
|
2
|
5
|
7
|
8
|
Mimarlık, Müzik,
İletişim, Sinema
|
0
|
7
|
7
|
9
|
İktisat
|
2
|
2
|
4
|
10
|
Siyaset Bilimi ve Kamu
Yönetimi
|
1
|
3
|
4
|
11
|
Bilim Tarihi, Tıp,
Endüstri
|
0
|
4
|
4
|
12
|
Coğrafya, Şehir
Planlama
|
0
|
3
|
3
|
13
|
Türk Dili ve Edebiyatı
|
1
|
0
|
1
|
14
|
Yönetim Bilimleri
|
1
|
0
|
1
|
15
|
Strateji
|
0
|
1
|
1
|
Toplam
|
92
|
112
|
204
|
|
Tablo3:
Hazırlanan tezlerin bilimsel dallara göre
dağılımı
Tezlerin bilimsel dallara göre
dağılımı tablosuna bakıldığında; 1960-2014 tarihleri arasındaki
dönemle ilgili olarak yapılan tezlerden (204 tezden) en fazla hazırlayan ilk üç
bölüm sırasıyla; Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Tarih ve Cumhuriyet Tarihi
bölümleri olduğu görülmektedir.
Bu üç bölümün hazırladığı toplam tez miktarı, 1960-2014
tarihleri arasındaki dönemle ilgili olarak yapılan toplam tez miktarının
yaklaşık %61,8’ini (204 tezin 126’sını) oluşturmaktadır. Bu konular ayrı ayrı hesaplandığında, Atatürk
İlkeleri ve İnkılap Tarihi bölümü; dönem içindeki toplam tez miktarının yaklaşık
%29,9’unu (204 tezin 61’ini), Tarih bölümü; yaklaşık %17,7’ini (204 tezin
36’sını) ve Cumhuriyet Tarihi bölümü de; yaklaşık %14,2’sini (204 tezin 29’unu)
oluşturmaktadır.
Toplamda ilk üç sırayı alan
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Tarih ve Cumhuriyet Tarihi bölümlerince hazırlanan
tez miktarlarında, ikinci dönemde (2000-2014 dönemi) birinci döneme (1960-2000
dönemi) göre bir azalma meydana gelmektedir. Bu üç bölümün 1960-2000 döneminde
toplam 76 tezi bulunurken bu miktar 2000-2014 döneminde 50’ye düşmüştür.
Dikkat çeken diğer bir husus ta;
2000-2014 döneminde hazırlanan 25 tez ile Eğitim ve Öğretim bölümünün bu
dönemde ilk sıraya yükselmesi ve genel tez miktarında da dördüncü sırayı almasıdır.
Ancak bu tezler; tarih öğretmenliği ve sosyal bilgiler öğretmenliği gibi bölümlerce
hazırlandığından tez konuları okullarda tarih ve sosyal bilgiler konularının
öğretimi ile ilgili ilgilidir. Bu sebeple bu tezler doğrudan doğruya tarihi
inceleme konusuna girmemektedir.
Tarih bölümlerinde, tez
hazırlama tarihleri ile bu tezlerde incelenen dönemlerin arasındaki zaman
aralıkları Tablo 4’te sunulmuştur.
Sıra
No.
|
Tarih
Bölümlerinde (AİT, T.C Tarihi ve Tarih Bölümleri) Tez Hazırlama Tarihleri İle
Bu Tezlerde İncelenen Dönemlerin Arasındaki Zaman Aralıkları
|
Hazırlanan Tez Sayısı
|
||
1960-2000
|
2000-2014
|
1960-2014
(Toplam)
|
||
1
|
1 yıldan az.
|
1
|
3
|
4
|
2
|
1 yıl.
|
0
|
16
|
16
|
3
|
2 yıl.
|
1
|
8
|
9
|
4
|
3 yıl.
|
0
|
6
|
6
|
5
|
4 yıl.
|
2
|
6
|
8
|
6
|
5 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
7
|
6 yıl.
|
0
|
1
|
1
|
8
|
7 yıl.
|
0
|
1
|
1
|
9
|
8 yıl.
|
0
|
1
|
1
|
10
|
9 yıl.
|
0
|
1
|
1
|
11
|
10 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
12
|
11 yıl.
|
1
|
1
|
2
|
13
|
12 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
14
|
13 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
15
|
14 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
16
|
15 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
17
|
16 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
18
|
17 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
19
|
20 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
20
|
21 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
21
|
22 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
22
|
23 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
23
|
24 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
24
|
27 yıl.
|
5
|
0
|
5
|
25
|
28 yıl.
|
4
|
0
|
4
|
26
|
29 yıl.
|
4
|
0
|
4
|
27
|
30 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
28
|
31 yıl.
|
4
|
0
|
4
|
29
|
32 yıl.
|
5
|
0
|
5
|
30
|
33 yıl.
|
4
|
0
|
4
|
31
|
34 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
32
|
35 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
33
|
37 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
34
|
38 yıl.
|
3
|
0
|
3
|
35
|
39 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
36
|
40 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
37
|
41 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
38
|
42 yıl.
|
4
|
0
|
4
|
39
|
43 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
40
|
44 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
41
|
45 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
42
|
47 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
43
|
49 yıl.
|
2
|
0
|
2
|
44
|
50 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
45
|
53 yıl.
|
1
|
0
|
1
|
46
|
Tespit Edilemeyen
|
1
|
6
|
1
|
Toplam
|
-
|
76
|
50
|
126
|
Tablo 4:
Hazırlanan tezlerin hazırlandığı yıllara göre yakınlığı.
Tablo 4’te, 1960-2000 yılları
arasındaki döneme ait konuları inceleyen tezlerden sadece bir tanesinde,
2000-2014 yılları arasındaki döneme ait konuları inceleyen tezlerde ise üç tanesinde
inceleme konusunun tez hazırlama tarihi ile aynı yıla kadar getirildiği
görülmektedir. 2000-2014 yılları arasındaki yıllarla ilgili konularda hazırlanan
tezlerde inceleme döneminin bir yıl öncesine kadar yaklaştığı tezlerin sayısı
16’dır. Bu sayının, 2000-2014 yılları arasındaki dönemle ilgili 50 tezin
yaklaşık % 32’si ile çok yüksek bir seviyede olduğu görülmektedir.
Grafik 4’te, Tablo 4’teki konular
beşer yıllık dönemler halinde gösterilmiştir. Bu grafikte, 1960-2000 yılları
arasındaki konularda, 0-5 yıl öncesine kadar olan konuları inceleyen sadece
altı tez varken bu sayının 2000-2014 yılları arasındaki konularda 39’a yükseldiği
görülmektedir. Yani; 1960-2000 yılları için 0-5 yıl öncesine kadar olan
konuları inceleyen tezler, toplam 76 tezin sadece % 7,9’u iken, 2000-2014
yılları arası için toplam 50 tezin % 78’ine tekabül etmektedir.
Grafik 4’te dikkat çeken bir
husus ta, 0-5 yıl arasındaki dönemdeki yüksek orandan sonra, 21-25 yıl arasındaki
dönemde yeniden önemli oranda bir artış olmasıdır. Bu oranlar, az bir düşüşle
birlikte, 26-30 ve 31-35 yılları arsında da devam etmektedir. Tezler konularına
göre incelendiğinde 21 yıldan 35 yıla kadar eskide kalan konularda hazırlanan
tezlerin çoğunun 1960-1980 yılları arası ile ilgili olduğu tespit edilmiştir.
Bu dönem, gerek dünyada; bağımsızlık
hareketleri, Arap-İsrail Savaşları, Filistin meselesi ve gerekse Türkiye’de; Ermeni
ve PKK terörü, sağ ve sol siyasal hareketler, Kıbrıs Harekâtı, askeri darbeler,
muhtıralar vb. çok çalkantılı ve iz bırakan olaylarla dolu bir dönemdir.
İnceleme konuları da çoğunlukla bu konularla ilgilidir. Örneğin, tez metinleri
incelendiğinde, 1960-2000 yılları arasındaki olaylarla hazırlanan tezlerden 10
tanesinin Ortadoğu olayları (daha çok İsrail ve Filistin meselesi) ile 10
tanesinin iç politika, siyasi hareketler ve siyasi partilerle; dokuz tanesinin askeri
darbe, sıkıyönetim ve muhtıralarla; sekiz tanesinin de Kıbrıs ile ilgili olduğu
tespit edilmiştir. Yani 76 tezden 37 tanesi sadece bu üç konu ile ilgilidir.
Sonuç.
Yukarıda yaptığımız tespitler
çerçevesinde yakın döneme ait hazırlanan tezlerde en fazla tez miktarının
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi ile Cumhuriyet Tarihi gibi nispeten daha
yakın dönemlerdeki tarihi olayları inceleyen bölümlerce yapıldığı tespit
edilmiştir.
Tezleri üniversitelere göre
kıyasladığımızda yakın dönemle ilgili daha fazla tez yapılan üniversitelerin
başta Ankara ve İstanbul gibi büyük şehirlerde bulunan ve diğer üniversitelere
göre daha eski kurumların olduğu görülmektedir.
Üniversiteler arasında Ankara
Üniversitesinin yakın dönemle ilgili en fazla tez hazırlayan üniversite
olmasının bünyesinde Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü ile Cumhuriyet
Tarihi Bölümü’nün her ikisinin de bulunması ve bunların köklü eğitim kurumları
olmasından kaynaklanmış olabileceği değerlendirilmektedir.
Yıllar geçtikçe
üniversitelerde yapılan doktora tezlerinin toplam miktarı artarken yakın
dönemle ilgili artış, bu artış oranından, biraz daha fazladır. Fakat tarih
bölümlerinde, 2000-2014 dönemiyle ilgili tezler, 1960-2000 dönemine göre azalmıştır.
Ancak bu durum diğer bilimsel dallarda farklıdır. Diğer bilimsel dallarda 2000-2014
dönemine ait tezlerde önemli bir artış meydana gelmiştir. Bu artış özellikle
eğitim öğretimle ilgili tezlerde çok belirgindir.
2000-2014 dönemine ait tarih bölümleri
tezlerinin miktarındaki azalmanın, bu tarih aralığının günümüze çok yakın bir dönemi
kapsamasından kaynaklanmış olabileceği, yani tarih olarak bu güne yaklaştıkça
tarih bölümlerinde tez yapma konusunda ilginin azaldığı
değerlendirilebilir. Fakat Tablo 4’e bakıldığında bunun doğru bir değerlendirme
olmadığı görülmektedir. Çünkü bu tabloda, tezlerin hazırlama tarihlerine göre,
incelenen konuların ait olduğu dönemlere bakıldığında, 0-5 yıllık bir süre
öncesine kadar gelen konularda yapılan incelemelerin oldukça yüksek bir oranda
olduğu görülmektedir. Yani tezlerde, tez hazırlama tarihine çok yakın bir döneme
kadar geçen zamanda incelenen konulara önemli derecede ilgi olduğu
görülmektedir.
Grafik 4’teki 21 yıl ve daha
uzun süre öncesine ait konuları inceleyen tezlerdeki artışın bu döneme tekabül
eden 1960-1980 yılları arasındaki önemli iç ve dış olayların çokluğundan
kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Bu durumdan, bu olayların günümüzde de
hala güncelliğini kaybetmediği ve toplumda önemli etkiler yaratmış olduğu
sonucu çıkarılabilir.
Sonuç olarak; tüm veriler
incelendiğinde doktora tezlerinde yakın döneme dair ilginin oldukça fazla
olduğu ve giderek arttığı değerlendirilmektedir.
Not: Bu yazıyı beğendiyseniz alttaki butondan facebook, twitter, pinterest ve G+ tuşlarına basarak arkadaşlarınızla paylaşırsanız sevinirim. Teşekkürler.
Not: Bu yazıyı beğendiyseniz alttaki butondan facebook, twitter, pinterest ve G+ tuşlarına basarak arkadaşlarınızla paylaşırsanız sevinirim. Teşekkürler.
KAYNAKÇA
I- KİTAPLAR:
ACUN, Fatma, ‘’Yakın Dönem Tarihi
Metodolojisi’’, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2008.
KORKMAZ, Cemil Hakan, ‘’Kurtuluş
Savaşı’nın İkinci Cephesi, İç İsyanlar’’, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul,
2008.
ELEKTRONİK
YAYINLAR:
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp#tabs-2
Not: Bu yazıyı beğendiyseniz alttaki butondan facebook, twitter, pinterest ve G+ tuşlarına basarak arkadaşlarınızla paylaşırsanız sevinirim. Teşekkürler.
Not: Bu yazıyı beğendiyseniz alttaki butondan facebook, twitter, pinterest ve G+ tuşlarına basarak arkadaşlarınızla paylaşırsanız sevinirim. Teşekkürler.
[1] Fatma
Acun, ‘’Yakın Dönem Tarihi Metodolojisi’’, Hacettepe Üniversitesi Yayınları,
Ankara, 2008, s.12.
[2] Cemil
Hakan Korkmaz, ‘’Kurtuluş Savaşı’nın
İkinci Cephesi, İç İsyanlar’’, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 2008,
s.7.
[3] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
[4] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp#tabs-2
[5] Zamanla yeni tezler eklendiğinden daha
sonraki tarihlerde yapılacak taramada farklı rakamlar çıkabilir.
